Historia de Camelle ( II )

Non cremos equivocarnos moito se afirmamos que a orixe do pobo de Camelle non vaia moito máis alá dos principios do século XVII, xa que no ano 1718 só contaba con once ou doce casas e a ermida do Espírito Santo, ampliada e reformada moitísimos anos despois.
Baseámonos para este aserto nun documento no que se relata o memorial de bens do Marqués de Astorga, Conde de Altamira, feito polo seu procurador, Andrés de Amil, o 11 de agosto de 1718.

O noso pobo pertencía todo el ao mencionado Conde que, por falta de pago das rendas, demandou aos seus habitantes en rebeldía.
Fallou o preito a favor do Conde o 21 de febreiro de 1721, enviándose un apoderado, Juan Vázquez do Río, para posesionarse no seu nome de devandito lugar, desposuíndo aos seus moradores dos seus bens, notificándolles "graves penas para que non inquieten a miña parte" e a que lle fixesen pago de todos os froitos que habían rentado desde outubro de 1718... ademais dos miles de maravedises que haberían de pagar por danos e costas.
Dous anos despois, o 17 de febreiro, o Escribano-Receptor con carta executoria do Gobernador e Oidores da Real Audiencia, don Antonio Fernández de Sobrido, dou posesión do apoderado do Conde, o subsodicho Juan Vázquez, de todo o que había en Camelle: casas, leiras, ermida, montes, etc, en cuxo documento está relacionado a "provisión" e no que contamos as once ou doce casas devanditas e todo o que se haxa dentro dun contorno así especificado: "Todo canto se ache nun termo redondo que comeza na primeira demarcación na igrexa do Santi Spiritus, ata a Pena Portela de Canaval e de alí onde din Acibeyro e que segue á Carballa Branca e de alí á Braña de Camelle ata dar no mar no Caudal que se di Sabadelle con todos os bens que haxa dentro desta demarcación".
De todo iso tómase posesión en nome do de Altamira "polo día e polo sol queda e pacificamente sen embarazo nin contradición e mandei que ningunha persoa en devanditas posesións inquiételle nin perturbe, pena de 50.000 maravedises que aplico...".
Logo de nomear cabeza foral a don Domingo Rodríguez, engade: "Devandito lugar e bens hanos de traer ben reparados e perfectados, as casas en pé e cubertas e os territorios e as heredades pechadas e cultivadas de todo o necesario de maneira que vaia en aumento e a renda segura"..."Item que non as han de ceder nin traspasar, vender nin trocar e que en contra hanas de ter xuntas, demarcadas, libres, habidas e recoñecidas por S.E. e os seus estados suxeitos pola especial hipoteca da renda".

En 1870, concretamente o 19 de abril, esténdese redención do foro dos 21 ferrados de centeo polas Excmas. Sras. Mª Eulalia e Mª Rosalía Osorio de Moscoso e Carbajal, Duquesas de Medina da Torre e de Baena, fillas de don Vicente Pío Osorio de Moscoso, Conde de Altamira. Observamos xa no documento de 1718 que os apelidos dos veciños daquel entón eran Tajes, Vázquez, Lema, Mouzo e Carril, que aínda subsisten na veciñanza actual.
Desavinzas entre os habitantes fixo que a partición das terras e montes de Camelle, non levase a efecto ata 1890, desde cuxas datas o pobo adquiriu o seu incremento ao especificarse propiedades nas que libremente puideron edificar.

Fonte : Relato do libro "Costa de la muerte, historia y anecdotario de sus naufragios" escrito en 1979 polo profesor camellán José Baña Heim coa colaboración de sete dos seus alumnos. Traducción ao galego : Marcos O. Baña López